อันเป็นอเสขะ 1 ประกอบด้วยการเลี้ยงชีพชอบอันเป็นอเสขะ 1 ประกอบ
ด้วยความพยายามชอบอันเป็นอเสขะ 1 ประกอบด้วยการระลึกชอบอันเป็น
อเสขะ 1 ประกอบด้วยความรู้ชอบอันเป็นอเสขะ 1 ประกอบด้วยความ
ตั้งใจชอบอันเป็นอเสขะ 1 ประการด้วยความหลุดพ้นชอบอันเป็นอเสขะ 1
ดูก่อนภิกษุ ภิกษุย่อมเป็นอเสขะ ด้วยประการอย่างนี้แล.
จบอเสขสูตรที่ 11

อรรถกถาอเสขสูตรที่ 11

พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสสัมมาทิฏฐิอย่างเดียวว่า สัมมาญาณะ เพื่อ
ความบริบูรณ์แห่งองค์มรรค ธรรมคือพระอรหัตแม้ทั้งหมดนั้น ก็
เป็นอย่างนั้น. แม้ปัจจเวกขณญาณ ก็ตรัสว่าอเสขะ เพราะอเสขธรรม
ดำเนินไปแล้ว.
จบอรรถกถาอเสขสูตรที่ 11

12. อเสขธรรมสูตร

ว่าด้วยธรรมของพระอเสขะ 10 ประการ

[ 112 ] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรมที่เป็นของพระอเสขะมี 10
ประการนี้ 10 ประการเป็นไฉน คือ ความเห็นชอบอันเป็นอเสขะ 1
ความดำริชอบอันเป็นอเสขะ 1 การเจรจาชอบอันเป็นอเสขะ 1 การงาน
ชอบอันเป็นอเสขะ 1 การเลี้ยงชีพชอบอันเป็นอเสขะ 1 ความพยายาม
ชอบอันเป็นอเสขะ 1 การระลึกชอบอันเป็นอเสขะ 1 ความตั้งใจชอบ

อันเป็นอเสขะ 1 ความรู้ชอบอันเป็นอเสขะ 1 ความหลุดพ้นชอบอันเป็น
อเสขะ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรมที่เป็นของพระอเสขะมี 10
ประการนี้แล.
จบอเสขธรรมสูตรที่ 12
จบสมณสัญญาวรรคที่ 1

อรรถกถาอเสขธรรมสูตรที่ 12

พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า อเสกฺขิยา ได้แก่ อเสกขะ อย่างเดียว หรือเป็นของพระ-
อเสกขะ. เป็นอันตรัสพระขีณาสพเท่านั้นไว้ในสูตรนี้แล.
จบอรรถกถาอเสขธรรมสูตรที่ 12
จบสมณสัญญาวรรคที่ 1

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. สมณสัญญาสูตร 2. โพชฌงคสูตร 3. มิจฉัตตสูตร
4. สัมมัตตสูตร 5. อวิชชาวิชชาสูตร 6. นิชชรวัตถุสูตร 7. โธวนสูตร
8. ติกิจฉสูตร 9. วมนสูตร 10. นิทธมสูตร 11. อเสขสูตร
12. อเสขธรรมสูตร.